GI 145

GI 145

درآمد: از میرزا آقا خان نوری به عزیز خان سردار در دوران جنگ کریمه در باب معاهده ی سری که با روسیه بسته اند – با وجودی اعلان بی طرفی ایران در این جنگ. ۱۸۵۳-۱۸۵۶

فرزندا صریح می‌نویسم این حرف اگر یک کلمه بروز کند که ما با روس عهد مخفی بستیم نقص کلی به جهت دولت است. من تمام هستم و خودت و دبیر مهام خارجه را تمام بدانید. یک حرفی در قزوین شاهنشاه و من به دبیر مهام خارجه درباب حمزه میرزا گفتیم کلب علی خان هم شریک بود به حمزه میرزا رسید. اگر چه پای دولت خارج در میان نبود لکن بروزی خوب نبود دبیر مهام خارجه نوشته بود کلب علی خان بروز داد الی حال مغضوب و معزول است. این کار دولتی است فساد کلی و پای جان در میان است اجرای شرایط منع غله و اسلحه البته باید بروز کند به اسم بی طرفی آن مقول نوشتجات بعد از این هم تاکید و مکرر نوشته می‌شود به خط منشی لکن اینکه عهد بسته شد با دولت روس دیگر نوشته نمی‌شود و آنقدر هم می‌بیند خط عباس میرزا نیست خط وزیر دول خارجه و خط من است خلاصه البته البته [کذا] اهتمام کنید بسیار در اجرای این عهد و نظم شرایط به انگلیس و عثمانی بگوئید شرایط بی طرفی است می بیند تجار ما را به جهت چهار دانه شمشیر بی دسته گرفته‌اند غله و اسلحه فقط به حکم دولت به هیچ طرف داده نمی‌شود. فرزندی دبیر مهام خارجه و شما هر دو این نوشته را بخوانید لکن همین نوشته خط من و وزیر دول خارجه را پس بفرستید نه اینکه خانکوف بخواهد در سایر امور دولتی تکلیف شاق کرده و اسمش را عهد مخفی بگذراند همانقدر است شرایط عهد مخفی که علیحده نوشته شد و باید به اسم بی طرفی مجری بدارید باقی احوال ما موافق عهدنامه قدیم است لکن با مهربانی خشکه  به خانکوف

فرزندا صورت عهدنامه را بجهت تو فرستادم بخوان در جعبه خودت سرش را لاک کرده قایم بکن احدی نبیند امان است دهن شما قدری قایم نیست. چهار ماه است این حرف است و احدی نمی‌داند تمام می‌شوید اگر در حالا یا صد سال بروز کند لایق دولت نیست.

فرزندا دو نفر خام طمع هستند یکی ملک قاسم میرزا و یکی سلیمان خان صائن قلعه [شاید واٰژه ای دیگر باشد] هر دو خام طمع [کلمه ای خوانده نشد ] کرد و شورها دارند مبادا بفرستید به آن طرف چون رومی حالا زیاد می‌خرد و گران ملتفت باشید.

روی پاکت

هو

فرزندا به محض سیورسات مشکل است امر ابوالقاسم بیک بگذرد آن فرزند قرار بدهد که در مدت توقف او در ساوجبلاغ لااقل بقدر یکصد و پنجاه تومان بمشارالیه عاید گردد. تفنگدار پادشاه است در آن ولایت خوب نیست به بطالت و فلاکت بگذراند سهل منشاء خدمتی هم نتواند شد.

اقلا توقفی یکسال خواهد کرد جنگ به این زودی تمام نمی شود    محل مهر

پانوشت: عزیز خان مکری، سردار کل (۱۲۰۷-۱۲۸۷)‌: ابتدا با درجه ی یاوری در فوج ششم تبریز وارد خدمت نظام شد، سپس در لشکر کشی محمد شاه به هرات به درجه ی سرهنگی ارتقا یافت. امیر کبیر او را امیر نظام و فرمانده ی کل قوا کرد. پس از برکناری امیر کبیر، عزیز خان این سمت را نگه داشت. در سال ۱۲۶۹ لقب سردار کلی را گرفت. در سال ۱۲۷۴ از سمت های خود برکنار شد. در اواخر ۱۲۸۳ وزیر جنگ شد و در همان سال لقب ”سردار کل“ را دریافت کرد. در ۱۲۸۷ برای آخرین بار پیشکار ایالت آذربایجان شد ولی همان سال درگذشت.

نایب السلطنه:‌ عباس میرزا، ملک آرا، فرزند محمد شاه قاجار (۱۲۵۵-۱۳۱۴): محمد شاه وی را خیلی دوست داشت تا جایی که قصد کرد ناصرالدین میرزا را از ولیعهدی برکنار و عباس میرزا جایگزین کند. به همین دلیل لقب ”نایب السلطنه“ را گرفت. اختلاف میان دو برادر بعد از به تخت نشستن ناصرالدین شاه باعث شد عباس میرزا را به عراق تبعید کند(۱۲۶۸). سال ۱۲۹۵ به تهران بازگشت و ملقب به ملک آرا شد و به وساطت حسین خان مشیر الدوله حاکم زنجان شد. حین شورش شیخ عبیدالله در سال ۱۲۹۷ به ناصرالدین شاه وفادار ماند و شاه به پاداش این خدمت حکومت قزوین را به وی داد. سال ۱۳۰۳ هم وزیر تجارت شد.

ملک قاسم میرزا: پسر بیست و چهارم فتحعلی شاه. وی در زمان نوشته شدن این نامه، حاکم ارومیه بوده است.

صائن قلعه:‌ شاهین دژ: دهی جزء دهستان ابهررود شهرستان زنجان، در راه شوسه ی قزوین به زنجان است.

خانیقوف، خانکوف:‌ Nikolai Vladimirovich Khanykov:   (۱۸۲۲-۱۸۷۸) دیپلمات و نماینده ی روس که شرح سفر خود به آسیای مرکزی – سفرنامه ی خانیکوف –  را نوشته است.