G III A 47
Amir Kabir to Naser al-Din Shah: Amir ordered that some letters to be written and will send them to the shah for approval
Reference: GIII A 47
درآمد: از امیر کبیر به ناصرالدین شاه: اظهار خرسندی از اینکه در سواری به شاه خوش گذشته – گزارش کارامیر که برای سان سواره رفته و بعد به امیر آباد – احتمالا قورخانه – سرکشی کرد ه است و حال مشغول نویساندن نامه هایی برای اسکندر خان سردار، حاکم کرمانشاهان، و امان الله خان والی، حاکم کردستان، است. نامه هایی دیگر از جمله کاغذهای کردستان را هم دستور نوشتن داده و فرمان منجم باشی را هم می دهد شاه مُهر کند.
47 GIII A
هو
قربان خاکپای اقدس همایونت شوم دستخط همایون زیارت شد. از اینکه در سواری به وجود مبارک لله الحمد خوش گذشته است بسیار شکرگذاری نمود و حمد خداوند را به جا آورد. انشاءالله تعالی همواره دنیا به کام خاطر اقدس همایون خواهد بود. از احوال فدوی تفقد فرموده اند تا ظهر در منزل بود بعد از ظهر سوار شده به همانطور که به عرض حضور مرحمت ظهور انور رساند بود اول به سان سواره رسید بعد از آن به امیرآباد رفت از آنجا مراجعت کرده مشغول نویساندن جواب اسکندرخان سردار و امان الله خان والی است. کاغذهای خراسان هم حالا رسید داد میرزا سعید بیرون نویس نماید که جوابهای آنها بزودی نوشته شود. فرمان منجم باشی را هم گفتم میرزا سعید بنویسد که به مُهر مِهر آثار اقدس همایون برسد. بعد از فراغت از این کارها باز مشغول لوازم نوکری و فدویت و دعای وجود اقدس اعلی خواهد شد. الامر الاقدس الاعلی مطاع
پانوشت: امیر آباد: امیر کبیر امیر آباد را در فاصله ی پنج کیلومتری شمال غربی شهر تهران بنا نهاد و اقدام به احیای اراضی و ساخت قنات و باغ و امارات در آنجا کرد که به دلیل آب و هوا مطبوع خود اغلب برای استراحت به آنجا می رفت. ناصرالدین شاه هم که برای تفریح به آنجا سفر می کرد، بعدها دستور احداث قورخانه ای را در کنار قریه ی امیر آباد داد که همان “قزل قلعه” است و در دوران پهلوی مبدل به زندان شد.
امان الله خان والی: رضا قلی خان والی کردستان در زمان محمد شاه قاجار متهم به همدستی با بهمن میرزا والی آذربایجان و مورد خشم پادشاه واقع، دستگیر و به تهران آورده و زندانی شد. بعدها فوج گروس – طرفداران اش – او را از زندان رهانیدند و باز به کردستان، سنندج، بردند و ناآرامی ها در آن خطه ادامه داشت تا اینکه امیر کبیر برادر کوچکتر رضا قلی خان، یعنی امان الله خان اردلان ، مشهور به غلامشاه خان را والی کردستان کرد. امان الله به نام های امان الله خان بزرگ و امان الله خان والی نیز شهرت داشت و در زمان حکومت خود شهر سنندج را گسترش داد و عماراتی چون مسجد دارالاحسان، دارالامان و عمارت خسروآباد را ساخت.
اسکندر خان سردار: اسکندر خان قاجار دولو، معروف به سردار، در زمان ناصرالدین شاه و امیر کبیر حکومت کرمانشاهان را داشت. در آن زمان ایل کاکاوند در نواحی شرقی کرمانشاهان شورش کردند. اسکندر موفق به سرکوبی ایشان شد و عاملین را مجازات کرد. امنیت منطقه و کاروانیان فراهم شد.
میرزا سعید: چندین بار نام وی در این مجموعه سندها آمده است: میرزا سعید خان انصاری، موتمن الملک، است که امیر کبیر در سال 1264 او را به خدمت گرفت و به دلیل داشتن خط خو، منشی و کاتب اسرار امیر شد. در سال 1268، دبیر مهام خارجه و ملقب به “موتمن الملک” شد و یک سال بعد وزیر امور خارجه گردید. سمت هایی دیگر و کنار منصب وزارت دارا بود اما بیش از سی سال سابقه خدمت در وزارت خارجه داشت. سید موسی مستوفی آشتیانی شرحی بر میرزا سعید خان بالای سند شماره ی GIIIA 146 در همین مجموعه نوشته است که می توانید به آن مراجعه کنید.
منجم باشی: میرزا عبدالباقی لنگرودی، بمانند پدرش یکی از چندین عضو خاندان منجم باشی لنگرودی است که اطلاعاتی از نجوم داشت اما عنوان “منجم باشی” برای سایر افراد خانواده موروثی و به منزله ی لقب بوده است. میرزا عبدالباقی پس از پدرش به مقام پیشکاری گیلان رسید و در سال 1267 متولی باشی آستان قدس رضوی شد. سال 1269 از مقام خود معزول شد و به تهران آمد که پس از چند سال همانجا از دنیا رفت. ظاهرا در این نامه امیر کبیر حکم تولیت آستان قدس رضوی را به نظر شاه می رساند که امضا کند.
